De dag
Sinds het jaar 2010 wordt elk jaar op 10 oktober stil gestaan bij thuis- en daklozen door Werelddaklozendag te “vieren”. Het is de bedoeling dat de hele wereld op deze dag speciale aandacht besteedt aan allen die geen dak boven hun hoofd hebben.
Hoe staat het met daklozen in Nederland?
Aantal
Het aantal daklozen tussen de 18 en 65 jaar was begin 2022 26.600, volgens recente cijfers van statistiekbureau CBS Dat zijn er ruim vijfduizend minder dan begin 2021. Toch merken daklozenopvangen daar weinig van, zegt directeur Esmé Wiegman van Valente, de branchevereniging voor organisaties in de maatschappelijke opvang. “De opvangen zitten echt ramvol.”
Profiel
Zo’n 84% is man, en 37% verblijft in een van de vier grootste gemeenten (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht). Meer dan de helft van alle daklozen in Nederland heeft een niet-westerse achtergrond.
Levensverwachting
Mensen die op straat leven, sterven gemiddeld dertig jaar eerder dan anderen. Dat blijkt uit een onderzoek dat werd uitgevoerd aan de Universiteit van Sheffield. Dakloze mannen overlijden volgens het onderzoek gemiddeld rond de leeftijd van 47 jaar, vrouwen zelfs op hun 43ste.
Hoe word je dakloos?
Het kan iedereen overkomen. Door een aantal tegenvallers, te hoge lasten, schulden of scheiding kun je zomaar op straat komen te staan. 1 op de 10 Nederlanders loopt de kans om dakloos te worden. (Bron: Nationale Ombudsman).
Wat doen wij in Utrecht?
Er zijn diverse organisaties die zich het lot van thuis- en daklozen aantrekken. Ze zorgen voor (nachtelijke) opvang, eten, kleren, geld en (medische) zorg. En ook voor juridische hulp. Enkele belangrijke organisaties zijn:
- Het Leger des Heils, bureau Herstart Nieuwegracht 92
- Stichting Goud, belangenbehartiging daklozen
- Omduw, de organisatie die namens de kerken zorg geeft aan thuis- en daklozen
- Het straatpastoraat in Utrecht met speciale pastors voor daklozen
Het RK diaconaat Utrecht speelt namens de drie Utrechtse parochies ook een kleine rol bij de hulp aan thuis- en daklozen:
- Wij geven spirituele hulp door met en voor thuis- en daklozen te bidden, een kaarsje op te steken en te luisteren naar hun geestelijke nood
- Incidenteel zorgen wij voor overnachting, met name als alles vol zit in de stad
- Wij geven (incidenteel) eten aan wie bij ons aanklopt
- We hebben een smartphoneproject: wij geven gereviseerde smartphones aan thuis- en daklozen
Paus Franciscus over daklozen
De paus roept ons op om te bidden voor de daklozen en alle anderen die leven in de marge van de samenleving (gebedsintentie september 2023). Kijk hier wat de paus daarover zegt (in het Engels): https://youtu.be/DRveTI_tmo8?si=dEGxjyqdOGLRaB9u
De vertaling van de oproep van de paus is:
Een dakloze die op straat sterft, zal nooit in de topverhalen van zoekmachines of nieuwsuitzendingen verschijnen.
Hoe hebben we dit niveau van onverschilligheid kunnen bereiken? Hoe komt het dat we de ‘wegwerpcultuur’ toestaan – waarin miljoenen mannen en vrouwen niets waard zijn vergeleken met economische goederen – hoe kunnen we toestaan dat deze cultuur ons leven, onze steden, onze manier van leven domineert? Onze nek wordt stijf van het de andere kant op kijken, zodat we dit niet hoeven te zien.
Laten we alsjeblieft ophouden met het onzichtbaar maken van degenen die zich aan de rand van de samenleving bevinden, of dat nu komt door armoede, verslavingen, psychische aandoeningen of handicaps. Laten we ons concentreren op het accepteren ervan, op het verwelkomen van alle mensen die onze aandacht nodig hebben. De ‘cultuur van verwelkomen’, van gastvrijheid, van het bieden van onderdak, van het geven van een thuis, van het aanbieden van liefde, van het geven van menselijke warmte.
Laten we bidden voor de mensen aan de rand van de samenleving in onmenselijke levensomstandigheden, dat ze niet worden verwaarloosd en nooit worden buitengesloten.
Gebed
0p mijn tafel ligt het brood van de overvloed terwijl anderen niet worden gevoed.
In mijn hand draag ik de beker van de welvaart, terwijl anderen nog geen druppel water wordt gereikt.
Boven mijn hoofd welft het dak van een veilig thuis, terwijl anderen dakloos, vluchteling en vreemde zijn.
Om mijn schouders hangt de mantel van de verzorgingsstaat, terwijl anderen niet méér hebben dan het naakte bestaan.
Voor mijn gezondheid is een systeem dat levenslang waakt, terwijl anderen aan breekbaarheid zijn overgeleverd.
Rond mijn leven straalt een lichtkring van vrijheid en veiligheid, terwijl anderen hun dagen in knellende banden slijten.
Alles loopt zó verwarrend door elkaar, dat ik niet meer weet wat te doen of wie te zijn.
Leer mij daarom hoopvol en hoopgevend in leven te staan.
(Alfred C. Bronswijk)
Voorbeden
Laten we bidden om huizen met open deuren, haarden van gastvrijheid
en schuilplaatsen voor de mensen die van huis en haard zijn verjaagd.
Laten wij bidden
Laten we bidden om herbergzame huizen waarin zieken, gehandicapten
en mensen die zichzelf niet kunnen redden verzorging en begeleiding ontvangen en waar ze omgeven worden met tedere aandacht.
Laten wij bidden.
Laten we bidden om toegankelijke huizen waarin daklozen en zwervers
beschutting vinden tegen de kou, een bed om te slapen,
een tafel van gemeenschap en verbondenheid,
een luisterend oor en een warm hart.
Laten wij bidden.
Links
https://www.worldhomelessday.org/
https://www.valente.nl/nieuws/valente-publiceert-clientreis-podcast-voor-werelddaklozendag/#podcast